Lees, Kijk & Luisterlijsten
Op deze pagina vind je vier ‘lijsten’ met boeken, artikelen, podcasts en documentaires die verschillende oorzaken en gevolgen van klimaatverandering aankaarten. De eerste kan gezien worden als een ‘basis’. De daar op volgende lijsten snijden meer verschillende thema’s aan en brengen meer verdieping
Lijst 1
Boeken
Nu het nog kan - Extinction Rebellion
Onze favoriet, vanwege de leesbaarheid en grote diversiteit aan onderwerpen. Een verzameling korte essays van onder meer Jan Terlouw, Mitchell Esajas en Kate Raworth (zie ook 'Lijst 2') en meerdere deskundigen dat 'je hoofd kennis, je hart vuur en je handen de instrumenten geeft om in actie te komen tegen extinctie'.
No Time: Verander nu voor het klimaat alles verandert - Naomi Klein
Een zeer leesbaar boek van wereldberoemd activist Naomi Klein dat inzichten geeft over hoe klimaatverandering verbonden is met kapitalisme. "Een beter milieu begint niet uitsluitend bij jezelf – in een wereld die draait om kapitalisme moeten eerst de achterliggende sociale, economische en politieke ideologieën veranderen voordat we de natuur kunnen redden."
Hoe gaan we dit uitleggen? - Jelmer Mommers
In dit standaardwerk beschrijft Jelmer Mommers een van de grootste problemen van onze tijd: klimaatverandering. Het eerlijke verhaal is dat we ongelofelijk in de shit zitten. Zo’n warm klimaat als er nu aankomt, heeft de mens nog nooit meegemaakt. Maar hoe erg het wordt, dat bepalen we zelf.
Wij bepalen de toekomst. De klimaatcrisis overleven - Christiana Figueres & Tom Rivett-Carnac
Een urgente maar hoopvolle boodschap van klimaatexpert Christiana Figueres. In heldere taal zet ze de toekomst uiteen en hoe we kunnen kiezen, spreekt ze over verschillende mindsets en geeft ze aan de hand van tien actiepunten goede handvaten voor het individu om verandering teweeg te brengen.
Artikelen
Zeven ingrijpende gevolgen van een steeds warmere aarde
Door Jelmer Mommers – een helder overzicht over de meest voor de hand liggende problemen die klimaatverandering teweeg brengt.
Wij betalen miljarden aan vuile energie - in Afrika
Door Sarah Haaij – artikel dat aan de hand van een casus duidelijk laat zien wat het Europese beleid is in de ‘Global South’ en wat daar de gevolgen van zijn.
De mythe van de groene consument
Jaap Tielbeke legt in deze voorpublicatie van zijn boek ‘Een beter milieu begint niet bij jezelf’ duidelijk uit waarom klimaatverandering niet bij het (consumenten)gedrag van individuen begint, maar dat we gezamenlijk druk moeten zetten op het systeem.
Het is de rijke minderheid die voor de grootste milieuproblemen zorgt
Interview met de Zweedse hoogleraar Johan Rockström over de onevenredige bijdrage van de rijke elite en hoe de coronacrisis en de klimaatcrisis niet gescheiden kunnen worden.
Documentaires
A Life on Our Planet
Getuigenis van David Attenborough over de staat van het klimaat en de aarde. Te zien op Netflix.
Seaspiracy
Must-see over een vergeten probleem: overbevissing en de verwoesting van de oceanen. Te zien op Netflix.
Podcasts
Wat iedereen zou moeten weten over klimaatverandering
Van het politieke blog Stuk Rood Vlees – klimaatprofessor Bart Verheggen vertelt over zijn boek ‘Wat iedereen zou moeten weten over klimaatverandering’.
VN Voorgelezen: Goed gedrag is niet genoeg.
Voorgelezen artikel van politicoloog Stijn Klarenbeek waarin wordt uitgelegd dat gedrag niet de eindoplossing is tot klimaat, maar dat er grotere oplossingen nodig zijn om klimaatverandering tegen te gaan.
Lijst 2
Boeken
Een geschiedenis van de wereld in 7 goedkope zaken - Raj Patel en Jason W. Moore
Natuur, geld, werk, zorg, voedsel, energie en levens. Dat zijn de zeven zaken die onze wereld hebben gemaakt tot wat ze is, en die haar toekomst zullen bepalen. Door deze dingen goedkoop te maken, heeft de moderne commercie de aarde bestuurd, veranderd en verwoest.
Tijd voor actie - Carola Rackete
In dit boek vertelt Carola Rackete over haar strijd, over de directe samenhang tussen vluchtelingen stromen, de klimaatcrisis en de toenemende ongelijkheid in de wereld, en roept ze op om te handelen.
Uit de puinhopen: een nieuwe politiek voor tijden van crisis - George Monbiot
Onderzoeksjournalist George Monbiot laat - hoopvol - zien dat we bezig zijn er een puinhoop van te maken. We vernietigen onze leefwereld. Ongelijkheid, haat en geweld nemen toe. Om dit op te lossen moeten we in het klein beginnen, in de lokale politiek, bij het beheer van de publieke ruimte, bij het opbouwen van netwerken van solidariteit en gemeenschap.
Groene Leugens: Duurzaamheid als verkooptruc - Kathrin Hartmann
Bedrijven doen allerlei milieuvriendelijke beloftes zoals duurzame productie of eerlijke handel. Maar zijn deze beloftes ook betrouwbaar? Nou nee. Bedrijven maken zich schuldig aan “greenwashing’. Ze “doen groen’, maar ondertussen gaan ze door met hun destructieve wijze van produceren.
Artikelen
Hoe walvispoep klimaatverandering tegengaat
Dit artikel laat duidelijk zien hoe ogenschijnlijk kleine, onbelangrijke dingen een grote invloed hebben op het klimaat.
De markt kan het klimaatprobleem niet oplossen
Commentaar van Jelmer Mommers en Thomas Muntz op een IPCC-rapport uit 2014, dat helder tegen het idee in gaat dat de markt het klimaatprobleem kan oplossen en dat overheden het stuur in handen moeten nemen.
Het is erger dan we denken
Twee korte essays uit het boek ‘Nu het nog kan‘ van Extinction Rebellion. Tim Middendorp is oud commandant der strijdkrachten en heeft in het buitenland gezien waar klimaatverandering toe leidt en welke (veilig)heidsproblemen dat oplevert. Schrijver Babah Tarawally heeft zelf meegemaakt hoe klimaat, oorlog en vluchtelingen verbonden zijn: “Het klimaat is het luciferdoosje, de oorlog is degene die afstrijkt. Vluchtelingen zijn het ontstoken vuur.”
De klimaatstrijd kan niet zonder feministische mannen
Vlees eten, in grote auto’s rijden… Ideeën over wat het betekent om een ‘echte’ man te zijn staan een duurzamere wereld in de weg, zegt Lieke Knijnenburg.
Documentaires
Chasing Coral
Documentaire op Netflix dat laat zien hoe ongelooflijk snel het koraal afsterft en welke destraseuze gevolgen daar aan verbonden zijn.
VPRO Tegenlicht: Klimaatwanhopig? (Meerdere documentaires)
Meerdere afleveringen van VPRO Tegenlicht waarin meerdere oplossingen voor klimaatverandering worden belicht. Thema’s zoals een duurzame economie, waterstof en hoe af te gaan van onze aardgasverslaving worden hierin besproken.
Before the flood
Een blik op hoe klimaatverandering invloed heeft op onze omgeving en wat de samenleving kan doen om het uitsterven van bedreigde soorten een halt toe te roepen en om de ecosystemen te beschermen. De documentaire volgt Leonardo DiCaprio, de vredesambassadeur voor de Verenigde Naties. [Trailer]
Podcasts
Groene Gasten - Wetenschappelijk bureau De Helling
Meerdere podcasts van het Wetenschappelijke bureau van GroenLinks met gesprekken met verschillende gasten over het eerlijker en duurzamer maken van de wereld.
Abonneer hier via Spotify.
NRC Vandaag: zeehittegolven
Podcast die zowel een onbekend probleem aankaart, maar ook ingaat op klimaatpsychologie: “Want hoe vertel je een verhaal dat wel acuut is, maar niet nieuw?”
Luister hier via Spotify.
Lijst 3
Boeken
Het zesde uitsterven: hoe de mens even catastrofaal is als de asteroïde die de dinosauriërs wegveegde - Elizabeth Kolbert
Elizabeth Kolbert trok met geologen, botanisten en biologen het veld in en stelde met eigen ogen vast hoe snel de wereld aan het veranderen is. Een fascinerend boek over de toekomst van onze wereld.
Donut Economie. In zeven stappen naar een economie voor de 21e eeuw - Kate Raworth
In Donuteconomie laat econoom Kate Raworth zien hoe het mainstream economische denken ten koste gaat van onze planeet. Ze biedt een alternatief en innovatief economisch model voor de 21e eeuw.
Practivisme: Een handboek voor heimelijke rebellen - Eva Rovers
In Practivisme bindt Eva Rovers de strijd aan met de verlammende machteloosheid die iedereen kent. Zij gaat op zoek naar antwoorden op vragen als: waar moet je als individu beginnen? Wat zijn de voorwaarden van een succesvolle opstand? Wat is het nut van online petities en de rol van social media?
Wie de wereld nu echt voedt - Vandana Shiva
Haarscherpe analyse van de industriële landbouw en de gevolgen daarvan voor het voedselvraagstuk, met heldere oplossingen voor échte duurzame landbouw.
Artikelen
Ons grootste pensioenfonds betrokken bij kap regenwoud
Analyse van OneWorld waarin de schadelijke rol van ABP wordt beschreven. Direct meer weten of doen? Kijk bij ‘Vanuit je stoel actievoeren‘
Dit is de vloek van olie: als je er eenmaal afhankelijk van bent, dan blijf je dat
Jelmer Mommers laat in dit stuk zien wat de (politieke) consequenties voor landen die afhankelijk zijn van hun olie-industrie, en welke rol de wereldmarkt hier in speelt en kan spelen.
Steeds meer dode zones in oceanen
Kort artikel in NRC Handelsblad over de toename van dode zones in oceanen: plekken waar geen zuurstof en daardoor geen leven meer mogelijk is.
Documentaires
The True Cost
Baanbrekende documentaire over de uitbuiting van kledingwerkers en het milieu door fast fashion.
Podcasts
Inclusivistrijd
Podcast-reeks over de noodzaak van een inclusieve klimaatbeweging.
Abonneer hier via Spotify.
Rudi & Freddi show - Dit is de effectiefste politicus van Nederland
Podcast van De Correspondent met Rutger Bregman en Jesse Frederik. In deze aflevering gaan ze in gesprek met Bas Eickhout, Fractievoorzitter voor de Groenen in het Europees Parlement.
Luister hier de eerste aflevering (11-05-2019) met Eickhout via Spotify.
Klik hier voor de Spotifylink naar de tweede aflevering met Eickhout, over hoe de overheid het rijden in supervervuilende SUV’s bevordert, hoe een label voor duurzame financiële investeringen eruit kan zien en een stevige discussie over kernenergie.
Lijst 4
Boeken
Ecologisch wezen - Timothy Morton
De stem van de Noordzee - Laura Burgers, Eva Meijer, Evanne Nowak, Ambassade van de Noordzee
Een boek dat het beste uit de filosofie, de literatuur en het recht bij elkaar brengt om de Noordzee een eigen stem te geven. In het antropoceen zijn mensen, planten, dieren en dingen onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dit vraagt om nieuwe vormen van vertegenwoordiging in politiek, recht, ethiek en taal.
Feminisme voor de 99 procent - Cinzia Arruzza, Tithi Bhattacharya en Nancy Fraser
Een vurig pleidooi voor een antikapitalistisch, ecosocialistisch en antiracistisch feminisme. Een manifest met elf punten.
De paddenstoel aan het einde van de wereld - Anna Lowenhaupt Tsing
Een boek over één van de vreemdste productieketens van onze tijd om de onverwachte hoeken van het kapitalisme te verkennen: een paddenstoel die groeit in het door mensen geruïneerde landschap.
Artikelen
Hoe milieuracisme mensen ziek maakt
Racisme zit niet alleen in (politie)geweld, maar ook in onze omgang met het milieu. En net als geweld is dat niet alleen een ‘Amerikaans probleem’. Ook hier dragen gemarginaliseerde mensen veruit de meeste gevolgen van milieuvervuiling.
Vrouwen worden relatief hard getroffen door klimaatverandering
Klimaatverandering treft sommigen meer dan anderen. Dat is geen toeval: het is ‘klimaatracisme’ en ‘klimaatseksisme’ te noemen. Waarom is hier niet meer ophef over?
Klimaatonrecht vraagt om niet-westerse verhalen
Ondernemer Ama van Dantzig was al bezig met ‘climate justice’ voordat het een gangbare term was. Met Dr. Monk brengt ze in Ghana een rechtvaardige klimaatbeweging op gang. ‘Traditionele kennis over de omgang met de natuur is daar uitgewist in de naam vooruitgang’.
Documentaires
Verovering van de Noordpool
Nu het ijs op de Noordpool smelt door klimaatverandering, komen er in de zomer waterwegen vrij die schepen leiden naar grondstoffen die eerder niet te winnen waren.
The Condor & The Eagle
De bekroonde documentaire The Condor & The Eagle en de impactcampagne ‘No More Sacrificed Communities’, geven het isolement en de onmacht die velen voelen weer over de huidige gezondheids- en raciale crises. Ze brengen ons samen in deze uitdagende tijden en herinneren ons aan onze diepe onderlinge verbondenheid met de aarde en met elkaar.
Radical Friends
Podcasts
Kluwen x KfA
Kluwen is een filosofische podcast over de knopen van het mens zijn. In deze aflevering is Chihiro Geuzebroek. Wat hebben klimaat en racisme met elkaar te maken?
Damn Honey
Aflevering 46 – Over klimaat, feminisme en klimaatfeminisme (en of course: bloed). Met Kim van Sparrentak.
